Hij had allerlei bijnamen. De heremiet. Melodious. The Mad Monk. The High Priest of Bebop. The Genius of Modern Music. Vanwege zijn neiging tot het abstraheren van muzikale thema’s zou je hem ook de Piet Mondriaan van de jazz kunnen noemen. In juli was het 100 jaar geleden dat Thelonious Sphere Monk werd geboren. Hieronder tien imposante tracks uit zijn loopbaan.
1. In Walked Bud (album: Genius Of Modern Music Vol. 1 & 2, Blue Note, 1947/1952)
Hoe je met een enkele noot de zaak intens kunt laten swingen… Dat had Monk lang voor de bebop onder meer geleerd van pianist Count Basie, Dit stuk uit 1947 (gebaseerd op de song Blue Skies) is ook een ode aan vriend en collega Bud Powell.
2. Epistrophy (album: Genius Of Modern Music Vol. 1 & 2, Blue Note, 1947/1952)
Uit de kraamkamer van de bebop. Samen met drummer Kenny Clarke maakte Monk dit stuk al in 1941 (eerst met de titel Fly Right). Sommigen zeggen dat dit de eerste klassieke modern jazzcompositie is. Deze uitvoering komt uit 1948 en Monk zou daarna nog vele uitvoeringen spelen.
3. Round Midnight (album: Genius Of Modern Music Vol. 1 & 2, Blue Note, 1947/1952)
Verbazend hoeveel klassieke jazzstukken op die eerste albums van Monk verschenen. Dit stuk (dat eerst min of meer werd ingepikt door bandleider/trompettist Cootie Williams) is onverwoestbaar gebleken.
4. Work (album: Thelonious Monk/Sonny Rollins, Prestige, 1953/1954)
De plaat droeg ook de naam van Sonny Rollins, maar die deed maar op drie stukken mee, en niet in Work: wel drummer Art Blakey. Monk viel in zijn loopbaan veelvuldig terug op oude composities, maar dit stuk nam hij maar een keer op.
5. Crepuscule With Nellie (album: Monk’s Music, (Riverside, 1957)
Hij schreef deze liefdevolle ode voor echtgenote Nellie toen die in 1957 voor een operatie in het ziekenhuis lag. Dat jaar kwam de ballad ook op zijn legendarische album Monk’s Music (met onder meer John Coltrane!). Hij bleef het nadien spelen, onder meer te horen op de cd Paris, 1969.
6. Brilliant Corners (album: Brilliant Corners, Riverside, 1956)
Moeilijk, moeilijk, moeilijk, dat vonden zelfs Sonny Rollins en Max Roach van dit stuk. Om het goed op de plaat te krijgen was dan ook veel knip- en plakwerk nodig. En talloze nieuwe pogingen: altist Ernie Henry kreeg er bijna een zenuwinzinking van.
7. Ruby My Dear (album: Thelonious Monk with John Coltrane, Jazzland OJC 1957)
Een prachtige ballad die Monk schreef voor zijn toenmalige vriendin. Hij nam het al in 1947 op en bleef het spelen, ook toen de verkering uit was. Zangeres Carmen McRae maakte er ook een song standard van. Hier met John Coltrane in 1957.
8. Misterioso (album: Misterioso, Riverside, 1958)
De ene blue note na de andere! Monk had zijn cabaret card weer terug en kon daardoor weer optreden in hippe clubs zoals The Five Spot Café in New York. Deze plaat met o.a. tenorsaxofonist Johnny Griffin werd opgenomen op 7 augustus 1958. Ook het album Thelonious in Action komt van dit engagement.
9. Well You Needn’t (album: Jackie-ing – Live in Amsterdam 1961,NJA)
Monk had in ons land een flinke schare enthousiastelingen. Over concerten zoals deze (van april en mei 1961) hebben sommigen het nog steeds. Dit stuk maakte Monk in 1944; het werd een jazz classic, de titel kwam voort uit een gesprek.
10. Pannonica (album: Les Liaisons Dangereuses Soundtrack, Sam Records/Saga Jazz, 1959)
Wat een prachtige ode aan de Jazzbarones, Monks steun en toeverlaat… Deze uitvoering is pas ontdekt, en staat op de soundtrack van de Franse film Les Liaisons Dangereuses. Monk had geen tijd gehad om een nieuwe score te maken en gebruikte dus iets uit zijn eigen oeuvre. Pannonica stond initieel op de plaat Brilliant Corners.
