Billy Strayhorn (1915-1967) oftewel ‘Swea’Pee’ was van eminent belang voor zijn broodheer/beschermer Duke Ellington. ‘Hij was mijn rechterarm, mijn linkerarm, de ogen achter in mijn hoofd, mijn invallen en ideeën in zijn hoofd en die van hem in dat van mij.’
‘Strays’ werkte een kwart eeuw voor Ellington. Dit was niet zo maar een relatie tussen een bandleider en een componist/arrangeur – dit was een bijna telepathische manier van samenwerken. Strayhorn had niet de persoonlijkheid om zelf hoog van de toren te blazen, maar hij was wel degelijk een briljante en zeer originele componist.
1. Lush Life (uitvoering door vocalist Johnny Hartman, album: John Coltrane and Johnny Hartman, Impulse!!! 1963)
Een van de eerste stukken die Billy Strayhorn componeerde (en waarvoor hij tevens de tekst bedacht). Hij was 17 of 18 jaar toen hij deze wereldwijze woorden schreef. Lush Life werd een jazz standard – maar Ellington nam het stuk nooit op.
2. Something To Live For (eerste uitvoering door Duke Ellington & Orchestra, 1939, hier door Ella Fitzgerald met Ellington, album Something to Live For. Verve, 1965
Dit was het eerste stuk van Strayhorn dat Ellington op een 78-toerenplaat zette, in 1939. Voor het gemak kwam Duke’s naam ook maar bij de credits te staan.
3. Chelsea Bridge (album: The Peaceful Side of Billy Strayhorn, Capitol)
Chelsea Bridge werd begin jaren veertig geschreven voor de beroemde Webster/Blanton Band van Ellington. Een fraai impressionistisch werkstuk – de componist had een schilderij van de brug voor ogen. Strayhorn nam het zelf in 1961 te Parijs op.
4. Take The A Train (album: The Blanton-Webster Band, Bluebird/RÇA, 1941)
Mercer Ellington, zoon van Duke, zag op zeker moment een stukje muziekpapier in de vuilnisbak liggen. Volgens Strayhorn een oud werkje dat niet af was gekomen. Dat werd Take The A Train – een enorm succes en de herkenningsmelodie van de band.
5. Flamingo (album: The Blanton-Webster Band, Bluebird/RÇA, 1941)
Geen compositie van Strayhorn, maar wel een arrangement dat pianist John Lewis van het Modern Jazz Quartet tot adoratie bracht. ‘Het klonk alsof Stravinsky een jazzmusicus was.’
6. Day Dream (album: Duke Ellington, And His Mother Called Him Bill, Bluebird/RÇA,
1967)
In de winter van 1939/1940 bleef Strayhorn thuis om wat d muziek te schrijven. Dat leverde onder meer Day Dream op. Uiteindelijk kwam ook de naam van Duke bij de auteurs te staan.
7. Just A Sittin’ And A Rockin’ (album: The Peaceful Side of Billy Strayhorn, Capitol, 1961)
Billy Strayhorn kon naast veel impressionistische stukken ook songs maken die ‘swingden als de neten’. Ella Fitzgerald deed dat bijvoorbeeld met dit lied in The Duke Ellington Songbook (Verve) maar Strays zelf kon er ook wat van.
8. A Flower Is A Lovesome Thing (album: Duke Ellington, Unknown Session, Sony, 1960)
Een prachtig stuk dat Strayhorn begin jaren veertig maakte voor altsaxofonist Johnny Hodges. Ook Ellington nam het op, onder meer in 1960 met een septet.
9. Blood Count (album: Duke Ellington, And His Mother Called Him Bill, Bluebird/RÇA, 1967)
Het laatste stuk dat de componist maakte, in het hospitaal op zijn ziekbed en lijdend aan kanker. Ellington nam de schrijnende compositie na zijn dood op, maar later ook sterren als Stan Getz, Art Farmer, en Joe Henderson.
10. Lotus Blossom (album: Duke Ellington, And His Mother Called Him Bill, Bluebird/RÇA, 1967)
Deze vertolking leert ons dat Duke Ellington intens om zijn kleine aide-de-camp gaf. Aan het eind van de sessies voor dit album, de meeste musici pakten hun spullen al in. En toen speelde Duke deze hartverscheurende versie.
