Muziek als spiegel van de samenleving, dat was het motto van Edisons Jazz en Klassiek editie 2024, die maandagavond werden uitgereikt in het AFAS-theater in Leusden. Als dat het geval is, staat de samenleving er goed voor, want zelden klonk de muziek diverser. Al blijft het uitkijken. ,,Je moet wel oppassen dat je niet door de jazzpolitie wordt gearresteerd en afgevoerd’’, waarschuwde Oeuvreprijs-winnaar Benjamin Herman. Met een knipoog, dat dan weer wel.
Door: Dietmar Terpstra
Fotografie: Ben Houdijk, Ferdy Damman
De 56-jarige saxofonist werd uitgebreid in het zonnetje gezet, onder meer vanwege zijn enorme productiviteit (hij maakte gedurende zijn carriere al zo ongeveer vijftig (!) albums), maar vooral vanwege het feit dat hij de grenzen van het genre oprekt zover als maar kan. Presentator Winfried Baijens, die de zaken met flair aan elkaar praatte, vroeg uitgebreid door over Hermans recente uitstapjes richting punk en hardcore, met de albums Nostalgia Blitz en Bughouse, waarna Herman werd verrast met een optreden van zangeres Marta Arpini, bassist Thomas Pol en drummer Jimmy Hueting. ,,Mag ik niet meedoen?”’ vroeg de laureaat zich bijna vertwijfeld af, om te vervolgen met de mededeling dat hij volgend jaar in Tokio een nieuw album gaat opnemen met Pol en Hueting. Al blijft het uitkijken voor de jazzpolitie. ,,Voor je het weet word je gearresteerd en afgevoerd.’’
Weelderig oeuvre
Voorlopig gaat dat niet gebeuren, getuige het juryrapport: ,,Benjamin Herman is een reiziger in muziekstijlen als hardbop, avant-garde, cool jazz, surf, impro, afro-beat, latin, filmmuziek en punkjazz. (…) Bughouse, Nostalgia Blitz, Collected Ballads, When Will The Blues Leave, True Love’s Flame en New Cool Collective zijn slechts een kleine greep uit een weelderig oeuvre van een onconventionele, omnivorische, innovatieve, iconische en uiterst sympathieke persoonlijkheid en muzikant.”
Vitaliteit
Ontroering was er ook, op het podium van het futuristische AFAS-theater op het Leusdense kantorenpark. Vooral toen het onvolprezen Zuco 103 de Edison voor het jongste album Telenova in ontvangst mocht nemen. ,,Dankzij de hoge kwaliteit van de composities en de als altijd gloedvolle zang van Lilian Viera klinkt Zuco 103 op dit album volkomen als zichzelf en toch is alles net even anders Er klinkt een nieuw elan en een aanstekelijk optimisme: het is altijd mogelijk opnieuw te beginnen en een nog puurdere, betere versie van zichzelf te worden. De kracht die uit de dertien, stuk voor stuk sterke, nummers op Telenova spreekt, is niet alleen oppeppend, hoe vrolijk ook: de composities hebben uitgerekend door hun vitaliteit iets ontroerends. Omdat alles echt is wat je hoort, oprecht, doorvoeld met het hart, en met de heupen, vraagt deze nieuwe van Zuco 103 de luisteraar zonder voorbehoud ten dans,’’, zo oordeelde de jury, die dit jaar bestond uit Angelique Houtveen van radiozender Sublime, Frank Bolder, programmeur van BIRD Rotterdam, muziekjournalist Mischa Andriessen (Trouw), schrijver Marieke Meischke en Annie van der Velde, hoofdredacteur van Jazzism. Zuco herinnerde zich de barre tijden van de lockdowns nog, toen er vanwege corona niet mocht worden gereisd en opgetreden, toch de raison d’ etre van de band, en vooral zangeres Lilian Vieira schoot vol bij de herinnering aan het moeilijke wordingsproces van het veelgeprezen album Telenova.
Lilian Vieira
Bijzonder lovend was de jury ook over Cantorias, en het gelijknamige album van een ensemble dat de absolute top van de Nederlandse vocale jazz weerspiegelt, met Lilian Vieira maar ook Femke Smit, Anna Serierse en Nina Rompa in de gelederen. Later op de avond lieten de vier vrouwen, geruggesteund door een fenomenale band met Lucas Santana op fluit en percussie, drummer/percussionist Udo Demandt en de Braziliaanse bassist Breno Virícimo, aan wiens brein dit fenomeen ontsproten is, horen hoe de Braziliaanse tropicalia anno 2024 kan klinken. Het klinkt alsof de groepsleden dit al jaren doen.
Grensverleggend
Louter goed nieuws van het jazzfront, ook toen saxofonist Tineke Postma, met een gloedvolle vertolking van The Sky Is Everywhere, van haar meest recente album Aria, dat de jury omschreef met ,,een krachtig statement in Postma’s ontwikkeling, met technisch vakmanschap en discipline, grensverleggend, gevarieerd en avontuurlijk.’’ Op de plaat helpt gitarist Ben Monder die grenzen te verleggen, live op het podium was het Postma’s levenspartner Marc van Roon die op piano de compositie van accenten voorzag. Nog beter nieuws was dat de geboren Friezin volgend jaar met dezelfde band opnieuw een album op gaat nemen.
Publieksprijs, Powered by Jazzism
De Edison Publieksprijs Powered by Jazzism ging voor de tweede keer in zijn nog jonge carriere naar de dertig jaar geleden in Dordrecht geboren Dennis van Aarssen. Met zijn meest recente album, Just Call It Love, dat hij schreef, opnam en produceerde met de New Yorkse pianist/componist Jeff Franzell en tekstschrijver Maria Christensen haalde hij de meeste stemmen bij het jazzpubliek binnen. De plaat laat alle facetten van de liefde horen, en plaatst Van Aarssen in de traditie van grote crooners als Frank Sinatra en Mel Tormé. Dat ook het buitenland inmiddels onder de indruk is van de jonge Nederlander blijkt uit het feit dat hij net terug was van een uitverkochte show in Londen, plus, en dat was maandagavond dé verrassing, dat Just Call It Love wellicht genomineerd wordt voor een Grammy. In de aanstaande editie van Jazzism staat een interview met Dennis van Aarssen, winnaar van de Edison Publieksprijs Powered by Jazzism.
Charles Lloyd
Andere Edisons in de categorie jazz waren er voor de uiteraard afwezige Charles Lloyd (86), die al eerder uit handen van Benjamin Herman (tijdens North Sea Jazz) het beeldje kreeg overhandigd. Hij gaat met de jaren beter klinken, vinden de kenners, en zijn album The Sky Will Be There Tomorrow is een toonbeeld van schoonheid en troost, in onzekere tijden.
Ook onderscheiden werden Gretchen Parlato en Lionel Loueke voor hun album Lean In, dat ,,navigeert tussen genres en culturen, van zachte bossa nova tot swingende Afrobeat en pop.
Ademloos
En een prachtig, narratief album maakte de van oorsprong Schotse, maar nu in Amsterdam wonende trompettist Alistair Payne, met Live At Bimhuis, die daarom als Nieuwkomer van het Jaar werd onderscheiden. Samen met zijn partner, drummer Sun Mi-Hong dwong hij het publiek tot luisteren naar zijn verhalende jazz, die altijd spannend is, en grenzen verlegt. Payne’s trotse vader, die over was gekomen uit het Zuid-Schotse Dumfries om mee te helpen Alistair’s nieuwe studio te bouwen, zat er ademloos bij.
