Gevoed door de lockdown, en geïnspireerd door het feit dat een racist vier jaar lang het Witte Huis bewoonde, schreef Malford Milligan, met de band The Southern Aces, zijn meest introspectieve album ooit, I Was A Witness. Zelden zijn indringender platen gemaakt. ,,Het waren vreemde tijden.’’
Door Dietmar Terpstra
De nieuwe plaat, opnieuw een verfijnde mix van soul, gospel, blues en country, is de opvolger van Life Will Humble You, waarmee de Texaan in 2018 diepe indruk maakte. Milligan werd op die plaat bijgestaan door een gerijpte rootsband met muzikanten die door alle wateren gewassen waren. Eindhovenaar Jack Hustinx (Shiner Twins) was producer, gitarist en mede-zanger op het album. Op drums speelde Nicky Hustinx, hij heeft de kruk inmiddels afgestaan aan de ervaren Fokke de Jong, die eerder werkte met Normaal en King Of The World. Roel Spanjers was en is de toetsenist van de Southern Aces. Hij is een veelgevraagd sessiemuzikant, die werkte met onder meer Frederique Spigt, Ricky Koole, Luther Allison en andermaal Normaal. Roelof Klijn en Eric van Dijsseldonk spelen bas en gitaar, en labeleigenaar JW Roy verleent gastvocalen.
Malford Milligan werd op 29 maart 1959 als albino in een zwart gezin geboren in Taylor, Texas, een stadje van een krappe 15000 inwoners, zo’n 50 kilometer ten oosten van de hoofdstad Austin. Het waren de dagen van de diepste segregatie. In 1994 werd Milligan zanger bij de een jaar voordien opgerichte band Storyville, waarin Chris Layton (d) en Tommy Shannon (b) de ritmesectie vormden. Zij waren in de jaren daarvoor de ruggengraat voor Double Trouble, de band van de in 1990 verongelukte Stevie Ray Vaughan. Storyville speelde met groot succes in Austin en omstreken, maakte twee albums voor het majorlabel Atlantic en viel vervolgens uit elkaar. Milligan zong daarna onder meer bij meestergitarist Greg Koch, alvorens in 2017 bij The Southern Aces betrokken te raken.
Life Will Humble You is een van de meest indringende rootsplaten die op Nederlandse bodem is verschenen. Met een krachtige soulstem (Milligan is wel vergeleken met Otis Redding, en zeker qua bereik en souplesse doet de Texaan niet voor hem onder) zingt hij over de slagen die het leven je toe kan dienen. De eigen composities zijn subliem, en het door Charlie Rich geschreven Feel Like Going Home (check die video!) is in de handen van de Southern Aces een van de meest ontroerende songs ooit.
De plaat werd gevolgd door een uitgebreide tour langs de belangrijke zalen van de Benelux, en Milligan en de Southern Aces werd opgenomen in The Sound Of Blues & Americana, de roots-extravaganza waarmee Johan Derksen langs de theaters trok.
Tot corona.
De tour kwam stil te liggen. Malford zat vast in Eindhoven, en kon niet terug naar Texas, naar zijn vrouw, met wie hij pas getrouwd was.
,,Dat waren vreemde tijden. Ik hou van Nederland, er wonen hier ongelooflijk lieve mensen. En ik ben de Southern Aces enorm dankbaar dat ze me zo geholpen hebben met deze plaat. Maar om hier te zitten, zonder dat ik naar huis kon, voor zo lange tijd, dat was moeilijk voor me. Ik miste mijn vrouw, mijn familie. En mijn land, al ging dat door barre tijden.’’
Soulmate
De pandemie, hoe die slachtoffers maakte onder met name de arme bevolking van de Verenigde Staten, en de grenzeloze onverschilligheid over hoe de macht in Washington met de gevolgen omging, brachten Malford tot introspectie. Samen met zijn soulmate Jack Hustinx, die zich in Eindhoven over hem ontfermde, sloeg hij aan het schrijven.
Het resultaat is I Was A Witness, een zo mogelijk nog indrukwekkender album dan zijn voorganger. Op de plaat vertelt Milligan over zijn jonge jaren in Taylor, Texas. ,,Het waren de dagen van Martin Luther King, en van John F. Kennedy. Mijn ouders hadden hun hoop op hen gevestigd, zijn keken uit naar betere dagen voor de gekleurde mensen. En toen werden ze beide vermoord. Ik was er getuige van hoe hun hoop omsloeg in angst. Letterlijke angst, voor de KKK. Voor wat er ’s avonds als het donker werd, kon gebeuren. Dat deed mij zoveel pijn, om op te groeien, zonder gezien te worden als volwaardig mens. Het was zo respectloos. Zwarte mensen werden gedood door de politie, moet je je voorstellen. Daarover gaan mijn songs It Hurts Too Bad, en ook Ain’t No News Like Bad News, dat handelt over de manier waarop tv-stations als CNN daarmee omgaan.’’
Voorzichtig
,,De gebeurtenissen rond George Floyd en de Black Lives Matter-beweging hebben me daarom ook sterk aangegrepen. Het trauma uit mijn jeugd is altijd bij me gebleven. Mijn familie, mijn neven en nichten, ze zijn altijd uiterst voorzichtig in de omgang met de politie. Wij kunnen ze niet vertrouwen, the police can make you disappear.’’
De economische situatie in zijn vaderland baart Milligan zorgen. ,,Veel mensen thuis zijn altijd één paycheck verwijderd van het verliezen van hun huis. Vijftig procent van de mensen leven constant op het randje, om alles te verliezen wat ze hebben. Het harde kapitalisme in de VS drijft op goedkope arbeid, dat de mensen niet in staat stelt een menswaardig bestaan te leiden. Mensen zijn niet werkelijk vrij.’’
Net als op voorganger Live Will Humble You hebben Milligan en de Southern Aces een track van de in 2009 overleden, eveneens Texaanse songschrijver Stephen Bruton opgenomen. Bruton was een intens geliefd ‘musician’s musician’, die bij leven deel uitmaakte van de band van Kris Kristofferson, en speelde met mensen als T-Bone Burnett, Bonnie Raitt en Sonny Landreth. Malford Milligan nam van zijn goede vriend Bruton de song Getting Over You op, die eerder in 1993 door Willie Nelson was gespeeld op zijn prachtalbum Across The Borderline.
Stephen Bruton
Het was een zeer bewuste keuze van Milligan en Hustinx om opnieuw een song van Bruton op de plaat te zetten. Ditmaal viel de keuze op This Old World, uit 2005. In de versie van Bruton is het een bijna John Hiatt-achtige rocker, Hustinx en Milligan hebben het tempo danig naar beneden gebracht, tot het een krachtige soulballad is geworden, die overigens niets aan actualiteit heeft ingeboet, en als kernboodschap heeft dat het enige dat de wereld nodig heeft, liefde is. Milligan zingt ingetogen, de accordeon van Roel Spanjers zorgt voor accenten. ,,Bruton was een van de fijnste mensen die ik heb gekend, hij was naast mijn familie een van de eersten die mij als een human being behandelde. Hij was mijn muzikale mentor, hij was er altijd voor mij. En hij schreef natuurlijk geweldige songs! Met This Old World wilde ik de luisteraars dat gevoel meegeven.’’
Wake Up
Ondanks alle verdriet is er voor Malford Milligan nog voldoende reden voor optimisme en levensvreugde. Hij is gelukkig getrouwd, zijn vrouw is kunstenares. ,, Ze maakt fantastische kunst, ik ben ongelooflijk trots op haar!’’ Zijn levenslust wordt ook gereflecteerd in de song Wake Up (It’s Not As Bad As It Seems), waarin de zanger op ingetogen wijze wordt bijgestaan door een bedrieglijk eenvoudige Wurlitzer-piano van Roel Spanjers. Milligan vindt overigens dat de hele band de credits verdient voor deze plaat. ,,Zij zijn ongelooflijk, toen ik met het idee voor dit album kwam, was de respons geweldig. Het is dankzij hen dat deze plaat tot stand is gekomen, zonder hen had ik veel, veel harder moeten werken.” Het stemt hem gelukkig, ook met het oog op de komende tour. ,,Ik merk dat er verandering gaande is, in mijn land en in de wereld. It’s up to us to turn poison into medicine!’’
In Jazzism 5 staat een uitgebreide recensie van I Was A Witness. Op malfordmilligan.com staan de tourdata.
