Amersfoort Jazz bestaat veertig jaar, en dat is afgelopen weekeinde gevierd met een festival dat de uiterste grenzen van de jazz op zocht, op lokaties die niet eerder als jazzpodium beproefd waren. Het woord ‘interessant’, zou het festival daarmee te kort doen. ‘Spectaculair’ is meer op zijn plaats.
Tekst: Dietmar Terpstra
Fotografie: Nico Brons, Cees Wouda, Herman Rensenbrink, Hans Boer, Amersfoort Jazz
Het begon donderdagavond nog vrij traditioneel, met de Amersfoort Jazz All Star Jubilee Band, waarvan Peter en Marius Beets een betrouwbare backbone waren, samen met Gijs Dijkhuizen op drums. Helaas kon Ronnie Cuber er niet bij zijn, hij was om medische redenen niet in staat naar Europa te komen.
Izaline Calister
Eric Alexander was er wel, de internationale ‘artist in residence’ van het festival, en hij betoonde zich een even betrouwbare als ondeugende invalkracht, die op gezette tijden de zaak graag ontregelde, als hij een compositie van Gershwin doorspekte met licks van Coltrane. Ster van de avond (zonder de anderen te kort te doen) was natuurlijk trombonist Bart van Lier, want het is een feest om die man te zien spelen. En zangeres Izaline Calister natuurlijk. Twee jaar eerder was ze ook te gast, toen wond ze het grote plein aan de voet van de toren moeiteloos om haar vingers. Nu betoverde ze een veel kleinere setting, op blote voeten en met loepzuivere zang, in alle registers. Die vrouw kan alles!
Een soort ‘festival binnen het festival’ is het Sena Performers International Jazz Laureate Festival’, waarbij talentvolle finalisten van toonaangevende festivals overal ter wereld worden uitgenodigd zich te presenteren aan boekers en programmeurs van internationale jazz- en wereldmuziekfestivals. Daartoe waren ook seminars en conferenties georganiseerd, waar deze professsionals met elkaar van gedachten konden wisselen over deze zaken. Dit geeft verbreding en verdieping aan het festival, zo is de gedachte.
In het kader van dit Laureate Festival trad namens Nederland Kika Sprangers op in Theater De Lieve Vrouw. Zij geldt als een van de grootste talenten van het land, won al meerdere jazzprijzen en had haar Large Ensemble meegenomen. Ze speelden mooie uitvoeringen van haar suite Nieuwe Beelding over kunststroming De Stijl, bijvoorbeeld net nummer Bart van der Leck. Verder bracht de band werk van Peter Hertmans en van haar nieuwe EP Leaves Of Lily. Wat opviel was dat Sprangers haar even jonge als uitstekende band strak in de hand had, wat overigens niet ten koste ging van het spelplezier. Goeie band, goeie muzikanten, spannend om te zien!
Hind Hakki
Het kan overigens natuurlijk niet allemaal feest wezen. Hind Hakki, afgestudeerd aan de Rockacademie te Tilburg en halve finalist van de Grote Prijs van Nederland in 2011, was waarschijnlijk ingehuurd om ook het jongere publiek aan jazz te binden. Dat lukte deels. Als MC is Hind een talent, als zangeres wat minder. En jammer was dat haar in potentie aanstekelijke mix van r&b, hiphop, reggae en arabica een beetje strandde in ogenschijnlijke desinteresse van haar toch geroutineerde band.
Joe Bowie, op de achtergrond toetsenist Stormvogel
Dan deed de Bohemian Groove Orchestra met Defunkt-frontman Joe Bowie het een stuk beter. Vanaf seconde 1 funkte de band de tegels uit de straat, geruggesteund door Stormvogel op de freaky synths, Zappaesk gitaarwerk van Twan van Gerwen en Ruud Breuls in de blazerssectie. Die man is ook overal inzetbaar! Drummer Arno van Nieuwenhuize hield de anarchistische chaos ogenschijnlijk moeiteloos bij elkaar.
Eric Vloeimans in de Sint Joriskerk
Een van de parels van het Amersfoort Jazz Festival zijn de Heritage Walks, waarbij het publiek wordt meegenomen langs de vele, soms middeleeuwse monumenten in de stad, waar dan vervolgens in een vaak intieme setting onverwachte optredens plaatsvinden. Zo waren er concerten in de fameuze Koppelpoort en in de Sint Aegtenkapel, waar Artvark zijn opwachting maakte. Bijzonder mooi was het optreden van die andere ‘artist in residence’, trompettist Eric Vloeimans, die samen met organist Bert van de Brink voor magie zorgde in de monumentale Sint Joriskerk, hartje stad. Niet eerder was deze kerk beschikbaar voor het festival, maar dit gaat ongetwijfeld vaker gebeuren. De prachtige akoestiek zorgde voor betoverende muziek, waarbij Van de Brink alle, maar dan ook alle registers van het orgel opzocht, en Vloeimans, volkomen onversterkt, daar onverschrokken bij improviseerde. St. James Infirmary Blues kreeg in deze setting een bijzondere lading, die wel was besteed aan de vele toeschouwers van dit bijzondere concert.
Ook mooi, maar een tikje new age, was het optreden van Barditus ft. Wieke Garcia en Oene van Geel in de Lutherse Kerk, een even prachtige als piepkleine, middeleeuwse kloosterkapel, die met vijftig mensen wel zo ongeveer vol zit. De predikant van de kerk omlijstte de verstilde muziek, waarbij naast Garcia ook violist Van Geel af en toe vocalen voor zijn rekening nam, met gedichten van Karel Eijkman, over de zoektocht van de mens, zoals ook goede jazz vaak een zoektocht is. Toetsenist Stormvogel verzorgde een geheel andere rol dan de avond er voor bij Joe Bowie, maar intrigerend was het wel.
Jef Neve
Jef Neve, tijdens zijn soloconcert in de St. Aegtenkapel
Van een totaal andere orde was het optreden van de gelauwerde Jef Neve, diezelfde avond. Eigenzinnig noemde Dick Hovenga de muziek van de Vlaming in Jazzism, maar zelfs daarmee doe je de man eigenlijk te kort. Of het allemaal nog jazz mag heten moeten de schriftgeleerden maar uitmaken, maar fascinerend was het wel. Neve speelde werk van zijn album Spirit Control en nam ons mee op een reis naar het vliegveld van Casablanca, waar we de vliegen hoorden zoemen. Neve had een band meegenomen met vier klasssieke strijkers en een werkelijk verbluffende ritmesectie, die de band een staande ovatie opleverde.
Laura Perrudin
Heel bijzonder was ook het optreden van Laura Perrudin, ook in het kader van het Laureate Festival. De Bretonse bespeelt een electrisch versterkte harp, waar allerhande electronica aan hangt. zodat zij het instrument, en haar stem, naar believen kan vervormen en ook loops kan creeren. Ze maakt daarmee fragiele muziek, zoals ook te horen is op haar prachtig vormgegeven LP Poisons & Antidotes, waar ze veel van speelde. Met jazz heeft het in ieder geval gemeen dat haar vocalen soms die richting op gaan, maar haar muziek deed vooral denken aan die van Laurie Anderson, die zich ongeveer in het zelfde spectrum beweegt. Een deel van haar teksten, zowel in het Engels als in het Frans, ontleent Perrudin aan William Blake. Zodat u ongeveer weet waar u het zoeken moet.
Musicians Paradise
Festivaldirecteur Alexander Beets kon zondagmiddag terugkijken op een geslaagd festival, gasten uit het hele land hadden, geholpen door het uitzonderlijk lekkere weer, de Amersfoortse binnenstad gevonden. ”We merken dat veel mensen het een uniek festival vinden, niet alleen uit de stad en uit de regio. We moeten Amersfoort Jazz verder ontwikkelen, niet alleen als een toegankelijk, maar ook als een avontuurlijk festival.” Toch steekt het een beetje dat bijvoorbeeld de landelijke pers het voor een groot deel laat afweten. ”Waarom komen de cultuurjournalisten uit Amsterdam niet? Bij North Sea Jaz zeggen ze: wat een mooi festival! Het Fonds Podiumkunsten, SENA en de provincie, allemaal zien ze het belang er van in. En de internationale pers komt wel. Misschien is het het stigma van de provinciestad waar we moeilijk van af komen? Nu komt al dertig procent van de bezoekers van buiten de stad. We streven er naar het mooiste muziekfestival van Europa te zijn, een festival van nationale allure, waar we trots op zijn. Gelukkig zijn onze buitenlandse gasten erg tevreden. Ze zeggen: ”This is a musicians paradise!”
Alexander Beets in duet met Koh Mr. Saxman uit Thailand, vaste gast op het festival
