Met Komma heeft de Zeeuw Broeder Dieleman een fraai album afgeleverd, dat in woord, beeld en geluid een portret is van het verdwijnende Zeeuws-Vlaanderen. Hij heeft er lang aan gewerkt, het Land van Axel, de streek waar Komma zich afspeelt, ligt hem na aan het hart. ‘’Het is een mythisch landschap’’.
Komma is eigenlijk een soort Gesamtkunstwerk, dat bestaat uit twee plaatkanten, op een cd staan liedjes, op de andere muziek gemengd met veldopnamen die Dieleman maakte in de Zeeuwse land. E.e.a. is gevat in een boekwerk waar naast de songteksten foto’s in staan, van rijen populieren, klinkerweggetjes, kale bomen en ogenschijnlijk verlaten huisjes in het avondlicht.
Het ademt een wat melancholieke sfeer, van dingen die er niet meer zijn. Dat was niet het uitgangspunt. ‘’Maar als jij er dat er in ziet, is de opzet geslaagd.’’
Gat van Pinte‘
Komma’ is tweeledig op te vatten. Zeeuws, dialect voor ‘kom maar.’ Het is het einde van het leven, dus kom maar. En de komma was ook het leesteken waarmee de vermaarde priester/beeldhouwer/dwarsligger Omer Gielliet zijn werk signeerde. Hij wordt bezongen in Omer II. ‘’Komma komma komma, ama gewoon ma mensen’’.
De Otheense Kreek, het Gat van Pinte, de namen klinken voor een westerling exotisch. ‘’Het zijn mooie namen, namen ook met veel historie. Ik heb daar als kind veel rondgehangen, lange schaatstochten gedaan. Het zit heel erg in me, ik heb daar gevist, salamandertjes gevangen. Ik ben verweven geraakt met dat leven, heb een jarenlange relatie met het landschap. Ook nu ga ik daar elke week wandelen, het is een archetypisch gebied, door de eeuwen heen het uit het water getrokken. Het water, dat is donker en mysterieus, in een lied kun je er alle kanten mee op!’’
In totaal heb ik drie jaar aan dit project gewerkt, het is spontaan gegroeid. Met een wegwerpcamera ben ik op stap gegaan, en ik heb veldopnames gemaakt. Eigenlijk was het een soort onderzoek. Uit de veldopnames ontstonden klanken, die heb ik gebruikt voor de instrumentale opnames. Ik heb er op een heel persoonlijke manier aan gewerkt, eigenlijk is het al aanklooiend ontstaan, op een organische manier. ‘’
‘’Ik zing altijd in Zeeuws dialect. Dat is aan het verdwijnen. Figuren die op de plaat voorkomen, Jane Pape, Omer Gielliet, zijn figuren uit het verleden. Christoforus, die de mensen over het water zette. Zo iemand was vroeger nodig, er is hier veel water. Nu is hij overbodig, er zijn overal bruggen. Daarom is hij aan de drank. Toch gaat het niet over het verleden. Die mensen zijn er geweest, nu hebben ze een verhaal gekregen.
Het dialect is aan het verdwijnen. Zeeuws Vlaanderen ligt aan de rand van Nederland, misschien zijn het daarom wel randfiguren. Maar ze hebben een symbolische rijkdom. Mededogen met de randfiguren? Misschien wel. Als jij dat er in hoort, is mijn missie geslaagd.’’
Komma is een uitgave van Snowstar Records. Broeder Dieleman treedt op 14 oktober op in Paradiso.
