De Wereld als Trommel, zo heet het levensverhaal van drummer Han Bennink dat journalist Erik van den Berg optekende, en wie Bennink ziet spelen weet waarom. Je kunt het drumstel rustig thuislaten, er staat op het podium genoeg om op te spelen.
Tekst: Dietmar Terpstra | Foto’s: Ferdy Damman
De drumkruk, een flesje, de vloer of een tweede drumstok, uit alles komt een beat bij Bennink. Afgelopen maandag ontving het 81-jarige fenomeen de Edison Oeuvre Award. Om het juryrapport te citeren: ‘Voor de Nederlandse jazz en geïmproviseerde muziek is Bennink van onschatbare waarde. Hij is een van de oprichters van de roemruchte Instant Composers Pool (ICP) die tot ver over de landsgrenzen bekendheid geniet. Ook via zijn betrokkenheid bij de oprichting van het Bimhuis heeft hij het Nederlandse muzieklandschap ingrijpend veranderd. Maar het belangrijkste is dat Bennink altijd Bennink is, met wie hij ook speelt. Er zijn legendarische opnamen met Wes Montgomery en Sonny Rollins, natuurlijk de onvergelijkbare duo’s met Misha Mengelberg, zijn baanbrekende werk met de onlangs overleden Peter Brötzmann, maar ook in de bands van bijvoorbeeld Benjamin Herman en Paul van Kemenade is Bennink altijd Bennink, de sideman die geen sideman is.’
Monk
‘Het is geweldig, ik ben er heel blij om’, zegt de gelauwerde in een telefonische reactie. ‘Zoals je weet heb ik al eerder Edisons gewonnen, in 2014 met de box met alles tot dan toe verschenen ICP-cd’s, en in 2009 met Ernst Glerum en Michiel Borstlap voor Monk Vol. 1. Ik ben vooral blij omdat muziek uit laten we zeggen de alternatieve hoek aandacht krijgt. Die muziek is niet kapot te krijgen.’
Dolphy
‘Ik ben nu 81, en ik heb mooie dingen beleefd. Gelukkgi speel ik nog steeds ontzettend veel. Terugkijkend, want dat doe je als je een oevreprijs krijgt, beschouw ik het ICP als hoogtepunt. Natuurlijk, de periode met Ruud Jacobs, toen we speelden met Sonny Rollins was ook geweldig. Meer nog dan Eric Dolphy heb ik bewondering voor Sonny. Als ik daar aan terug denk, lopen de tranen me nog over de wangen. De zaal was in extase. Maar de tijd met Misha Mengelberg beschouw ik ook als een hoogtepunt. Wat die op muzikaal gebied heeft uitgevonden, dat hoor je nu niet meer. We speelden niet alleen met elkaar, maar ook tegen elkaar! Prachtige liedjes, en dan kwam hij met zo’n dada-istische actie, geweldig!-
Droevig
‘Waar ik me wel eens boos over gemaakt heb is dat de ICP zo weinig erkenning van bijvoorbeeld de overheid heeft gekregen. Een zo oorspronkelijk orkest, het is in mijn ogen het mooiste dat er is! Als je dat vergelijkt met het Concertgebouworkest, waar scheppen met subsidiegeld naar toe gaan. Wij spelen echt origineel werk, en voor zo weinig geld, daar ben ik wel eens droevig van.’
Ex
‘De jazz tegenwoordig, ik heb er wel een mening over, en de goeden niet te na gesproken … Maar als ik weer een solo van Cannonball Adderley hoor, keurig nagespeeld…’ Zelf is Bennink op 81-jarige leeftijd nog steeds een toonbeeld van frivoliteit en onvoorspelbaarheid. Voor hem is het geen grote stap van Piet Noordijk naar Terrie Ex, medeoprichter van punkband The Ex. ‘Er zou veel meer gefröbeld moeten worden, vrije improvisatie, dáár kom je verder mee!’
Het ICP-orkest is deze maand drie maal te zien en te horen, op 27 oktober in De Pletterij in Haarlem, op 28 oktober in De Ruïnekerk in Bergen en op de 29ste in Plantage Dok in Amsterdam.
