Duizenden Nederlandse makers en liefhebbers zijn de dupe van structureel gebrek aan jazz- en wereldmuziek bij publieke omroep. ‘Het Nederlandse publieke omroepbestel miskent de diversiteit in Nederland.’
Foto’s: Joke Schot
Gisteren, dinsdag 27 juni, verzamelden musici en muziekorganisaties zich voor een protestmars in Den Haag. Onder begeleiding van het Jazz Orchestra of the Concertgebouw ging de groep naar de Tweede Kamer. Daar werd een petitie aangeboden in de vorm van een protestboek, gericht aan alle culturele beleidsmakers uit de politiek. Doel van deze actie is meer structurele zendtijd voor jazz en wereldmuziek op de hoofdkanalen van radio en tv.
Noodklok
Het aangeboden boek bevat 260 brieven waarin musici de noodklok luiden, waaronder Hans Dulfer, Trijntje Oosterhuis, Ronald Snijders, Eric Vloeimans, Izaline Calister, Rembrandt Frerichs, Lilian Vieira, Peter Beets en Componist des Vaderlands Martin Fondse. Ook muziekorganisaties als North Sea Jazz, het Concertgebouw, Bimhuis, TivoliVredenburg, World Music Forum NL en Nederlandse Conservatoria betuigden hun steun. Het protest is een initiatief van de Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BiMpro) ondersteund door het Jazz Orchestra of Concertgebouw (JOC) en de Kunstenbond.
NPO houdt zich niet aan missie
De afgelopen jaren is er steeds minder ruimte voor jazz- en wereldmuziek op de publieke omroep. In 2019 verdween het muziekprogramma Vrije Geluiden van de Televisie, en begin dit jaar werd NPO Radio 4 officieel ‘NPO Klassiek’. Daarmee blijft in de ether vrijwel geen plek meer voor jazz en wereldmuziek. Voor Fleurine, vocalist en voorzitter van Beroepsvereniging Improviserende Musici (BiMpro), was het de spreekwoordelijke druppel. Ze kaartte deze kaalslag in november 2022 al aan in een opiniestuk in het NRC. Het leidde tot een gesprek van een jazz en wereldmuziek delegatie met Jurre Bosman, directeur audio bij de NPO, een bezoek aan staatssecretaris van cultuur en media Gunay Uslu, een rondetafelgesprek op OC&W en een Kamervraag. Echter inhoudelijk gaf de NPO geen duimbreed toe.
Fleurine hierover: ‘In de missie van de NPO staat dat programma’s niet alleen gemaakt mogen worden voor het grote publiek, maar ook voor kleinere doelgroepen. En dat de NPO alle bevolkingsgroepen dient te vertegenwoordigen. Hier wordt immers ons belastinggeld uitgegeven. Maar die brede vertegenwoordiging blijft uit bij muziek. Nederland heeft een multiculturele samenleving, waarvan een kwart anno 2023 een migratieachtergrond heeft. Het kijk- en luisterpubliek wordt veel te eenzijdig ingezet en komt nauwelijks terecht bij het erfgoed van andere culturen die in Nederland wonen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de 75.000 mensen die jaarlijks het North Sea Jazz festival bezoeken. Slechts twee weken per jaar rondom het festival is er daadwerkelijk aandacht voor hun favoriete muziek bij de NPO. De rest van het jaar is er geen structurele plek die verdieping biedt voor liefhebbers van jazz en wereldmuziek.’
Talent- en kapitaalvernietiging
Daarnaast stel BiMpro dat het gebrek aan vertegenwoordiging van deze genres tot talent- en kapitaalvernietiging leidt: ‘In Nederland hebben we negen internationaal geroemde conservatoria met een jazzafdeling. Elk jaar studeren daar ongeveer 300 studenten af in jazz en wereldmuziek. Hoe kunnen in Nederland opgeleide makers publiek bereiken en zalen vullen zonder structurele uitzendmogelijkheden op radio en tv? Het rijk investeert in hun opleiding, maar laat ze vervolgens in de kou staan doordat de NPO haar missie en verantwoordelijkheid niet naleeft.’ Nederland telt momenteel zo’n 4000 makers in de jazz en wereldmuziek scene.
Fleurine: ‘Wij roepen de Nederlandse politiek én de NPO op tot verandering. Meer zendtijd voor jazz en wereldmuziek op de hoofdkanalen van radio en tv is van groot belang, zowel voor alle Nederlandse makers als voor het diverse Nederlandse publiek.’
