Ack van Rooyen is overleden. De trompettist en flügelhornspeler is 91 jaar geworden. Volgens zijn collega Teus Nobel was Ack van Rooyen de grootste, voor iedere trompettist.
Foto: Nico Brons
,,Wat hem precies mankeerde weet ik niet. Tijdens de opnames voor Remembering The Skymasters met het Paradox Jazz Orchestra, waarvoor hij apart kwam inspelen, (luister hieronder naar zijn opname Nem Um Talvez, red.) gaf hij al aan dat hij het amper meer kon opbrengen”, aldus Nobel. Nem Um Talvez is zeer waarschijnlijk de laatste opname geweest die Van Rooyen gemaakt heeft. ,,Ack van Rooyen zocht de ruimte binnen een noot, en had een bijzonder smaakvol vibrato. Hij zong op zijn instrument, en wist de zijn trompetsound kloten te geven,” aldus Nobel, die het vak leerde na het beluisteren van Homeward, het album uit 1982 waarop Van Rooyen speelde met onder meer trombonist Bart van Lier en gitarist Eef Albers.
De familie laat weten: ,,We zijn enorm dankbaar voor zijn lange, rijke, van muziek vervulde leven. Een leven waarmee hij zich, in zijn eigen woorden, “gezegend” voelde. En waarmee hij de levens van talloze anderen enorm verrijkt heeft, door wie hij was en door hoe hij speelde. Als familie verliezen wij in Ack een liefhebbende neef en oom die, te midden van zijn drukke muzikantenbestaan, altijd bij ons betrokken bleef. We koesteren de vele mooie herinneringen aan hem en zijn grote liefde Barbara, die hij de afgelopen 2,5 jaar zo miste aan zijn zijde.
De muziek verliest in Ack niets minder dan een muzikant van wereldklasse. Iemand die de kunst van het luisteren en het communiceren verstond. “Wat hoor je nu eigenlijk terwijl je speelt?”, aldus Ack. Hij wist, in samenspel met anderen, tot de essentie van de muziek te komen, en daarmee tot het hart van de luisteraar door te dringen. Met talloze collegae deelde hij door de jaren het podium, en telkens wist hij behalve uit zichzelf zo ook het beste uit hen naar boven te toveren. En als leraar is Ack een blijvende inspiratiebron voor vier generaties jazzmusici, met wie hij genereus zijn kennis deelde.
Ack keek met dankbaarheid terug op zijn lange carrière, waarin hij decennialang optrok met zijn geliefde broer Jerry (1928-2009), en vele dierbare muzikale vrienden. Een carrière die recent werd bekroond met een Koninklijke onderscheiding (2019), de Boy Edgar Prijs (2020) en een Edison voor zijn laatste album Now and Then (2021) met het Metropole Orkest, waarvoor hij een Edison ontving.
Pionier van de bebop
Trompettist Ack van Rooyen behoort tot de pioniers van de bebop in Nederland, zo schreef Jazzism-journalist Marie-Claire Melzer een jaar geleden in dit blad. Hij speelde met grootheden als Miles Davis, Gil Evans en Clark Terry. In zijn latere leven heeft hij ook als docent veel betekend voor nieuwe generaties jazzmusici.
In 2020 ontving hij voor zijn vele verdiensten voor de jazz de Buma Boy Edgar Prijs.
Ack van Rooyen genoot als solist op trompet en flügelhorn internationale faam. Hij woonde onder meer in Parijs en Berlijn, en speelde over de hele wereld. Hij was ruim zeven decennia actief en was tot voor kort nog lang niet uitgespeeld. In het afgelopen jaar verschenen drie releases van hem, waaronder Then & Now, een dubbelelpee met oude en nieuwe opnamen van Van Rooyen met het Metropole Orkest, dat net als Ack al meer dan zeventig jaar speelt.
Arie van Rooijen
Ack van Rooyen wordt op nieuwjaarsdag 1930 in Den Haag geboren als Arie van Rooijen. Gestimuleerd door zijn vader begint hij, samen met zijn één jaar oudere broer Gerard, al op jonge leeftijd met trompet spelen. In 1946 gaan de broers, die zich inmiddels “Ack” en “Jerry” noemen, mee op tournee door Nederlands-Indië met het orkest van Tom van der Stap. In ‘de oost’ komen ze voor het eerst met bebop in aanraking.
Ook ontmoeten ze tijdens deze tournee Rob Pronk, met wie ze later veel zullen spelen. Terug in Nederland gaat Ack trompet studeren aan het
conservatorium van Den Haag. Klassiek trompet, want een jazzopleiding bestaat dan nog niet. Broer Jerry gaat compositie studeren. In 1949 studeert Ack cum laude af, waarna hij wordt aangenomen bij Het Gelders Orkest. In datzelfde jaar gaan Ack en Jerry in het kader van een studentenuitwisseling naar New York.
The Ramblers
In The Big Apple struinen de broers de clubs van 52nd Street af, waar ze hun bebophelden live zien spelen. Het blijkt een beslissende ervaring. Terug in Nederland richten Ack en Jerry samen met Rob Pronk het legendarisch geworden Boptet op, een van de eerste
groepen in Nederland die bebop spelen. Ack en Jerry spelen medio jaren vijftig samen bij The Ramblers. Daarna gaat Jerry zich toeleggen op componeren en arrangeren, terwijl Ack zich ontwikkelt tot leadtrompettist en solist.
Wanneer Aimé Barelli Ack van Rooyen in 1958 vraagt voor zijn orkest in Parijs is dat het begin van een lange, internationale carrière. Vanaf de jaren zestig woont Van Rooyen jarenlang in Duitsland waar hij onder meer bij Sender Freies Berlin (SFB) en de WDR Big Band speelt.
Naast het vaste orkestwerk is hij nog op vele andere terreinen actief. Samen met Wolfgang Dauner en Albert Mangelsdorff richt hij het United Jazz + Rock Ensemble op, een zeer succesvolle groep waar ook John Hiseman, Barbara Thompson, Ian Carr en Kenny Wheeler deel van uitmaken. Hij treedt in Montreux op met Miles Davis en Quincy Jones, en gaat meerdere keren mee op Europese tournees van Gil Evans en Clark Terry.
U las zojuist een verkorte weergave van het interview dat Marie-Claire Melzer eind vorig jaar met Ack van Rooyen had voor Jazzism 6 van 2020. Dit nummer is eventueel verkrijgbaar via onze webwinkel.
