Het destijds baanbrekende filmverslag Jazz on a Summer’s Day (1959) is gerestaureerd en draait vanaf 29 juli in een aantal bioscopen. Fotograaf Bert Stern vatte vier dagen van het legendarische Newport Jazz Festival in Rhode Island samen in een nostalgisch en sfeervol tijdsbeeld van krap anderhalf uur.
Door Cor Oliemeulen
Rhode Island, in koloniaal Amerika een belangrijk centrum van de slavenhandel, staat te boek als exclusief zomerresort. Dat beeld veranderde resoluut van 3 tot en met 6 juli 1958 toen zo´n vijftigduizend muziekliefhebbers het kleine stadje aan de Amerikaanse oostkust overspoelden.
Sommige leden van de plaatselijke upperclass waren tegen het festival: veel jongeren, die bovendien buiten sliepen, en veel Afro-Amerikanen. In Jazz on a Summer’s Day is niets te merken van ongemak en ook niets van het politieke en maatschappelijke klimaat in het Amerika van eind jaren 50 waarin het land nog de wonden likte van de oorlog in Korea, zuchtte onder de Koude Oorlog en communistenhaat, en aan de roerige vooravond van de mensenrechtenbeweging stond.
Grote namen op Newport Jazz Festival
Het Newport Jazz Festival van 1958 had veel grote namen op het affiche, zoals Miles Davis Quintet, Dave Brubeck Quartet, Duke Ellington And His Orchestra, Benny Goodman and his Orchestra, Ray Charles Sextet en Sonny Rollins Trio. Het zal voor sommigen een teleurstelling zijn dat zij allen niet in de concertregistratie zitten. Ook geen spoor van de enige Nederlander die tijdens het festival optrad, bassist ‘Rudolf Jacobs’ van de bijna twintigkoppige Newport International Jazz Band onder leiding van Marshall Brown dat voornamelijk bestond uit Europese jazzmusici.
Fotograaf Bert Stern – die pas later bekend zou worden wegens zijn iconische portretten van Marilyn Monroe in 1962 enkele weken voor haar dood – wisselt overdag optredens in het Freebody Park af met beelden van de beroemde America Cup-zeilrace die vlakbij van start gaat, kinderen in een speeltuin, oefenende jazzmusici, dansende mensen op een dak, nieuwsgierige passanten en een cellist die in zijn woonkamer een stuk van Bach speelt.
Terwijl vanaf het podium een goedgemutste Anita O’Day Sweet Georgia Brown zingt en Thelonious Monk zijn artistieke talenten ontplooit, zien we het publiek langzaam aanzwellen. Stern maakt ondertussen mooie observaties van veelal hip geklede vrouwen en mannen.
Onmisbaar filmdocument
Hoewel de montage van de film soms wat rommelig oogt, presenteert Stern met zijn documentaire een prachtig tijdsbeeld waarin de jazzmuziek langzaam evolueert naar een nieuwe extraverte stijl. Het knappe desondanks is dat Jazz on a Summer’s Day voelt als de registratie van slechts één lange zomerdag, terwijl optredens van alle dagen aan elkaar zijn geplakt.
Zo bestaat het dagprogramma uit optredens van achtereenvolgens Jimmy Giuffre 3 met Bob Brookmeyer en Jim Hall (vrijdagmorgen 4 juli); Thelonious Monk Trio en Sonny Stitt & Sal Salvador en Anita O’Day (zondagmiddag 6 juli).
Dinah Washington
Vervolgens het avondprogramma met respectievelijk George Shearing en Dinah Washington (zondag 6 juli); Gerry Mulligan Quartet & Art Farmer, Big Maybelle en een jonge, zojuist doorgebroken rock-‘n-rollster Chuck Berry (zaterdag 5 juli); Chico Hamilton Quintet & Eric Dolphy, Louis Armstrong and his All-Stars (zondag 6 juli) en de al even beroemde Mahalia Jackson (die in de nacht van zaterdag op zondag een uur lang gospelsongs zou zingen).
Juist de combinatie van die historische optredens en beelden met intieme close-ups van genietende bezoekers maakt van Jazz on a Summer’s Day een onmisbaar document voor de jazzliefhebber en een innerlijk verlangen naar een tijd met pure muziekbeleving waarin het leven nog zo simpel leek. Klik hier waar deze film vanaf 29 juli is te zien.
